Tổng quan Môn học Giáo dục quốc phòng và an ninh

Giáo dục quốc phòng và an ninh được Đảng và nhà nước ta xác định là một nội dung của nền giáo dục quốc dân, đồng thời là nội dung cơ bản trong xây dựng nền quốc phòng toàn dân, an ninh nhân dân, có ý nghĩa quan trọng trong chiến lược đào tạo con người mới xã hội chủ nghĩa. Góp phần thực hiện thắng lợi hai nhiệm vụ chiến lược của cách mạng Việt Nam là xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội và bảo vệ vững chắc Tổ quốc xã hội chủ nghĩa.

Giáo dục quốc phòng và an ninh cho học sinh, sinh viên là một trong những nhiệm vụ quan trọng thực hiện mục tiêu giáo dục toàn diện để thế hệ trẻ nâng cao nhận thức và ý thức sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc hiện nay; đồng thời là môn học chính khóa trong các trường cao đẳng, đại học.

Trung tâm Giáo dục quốc phòng và an ninh thuộc Trường Đại học Tôn Đức Thắng có nhiệm vụ giảng dạy theo chương trình được quy định tại Thông tư số: 05/2020/TT-BGDĐT, ngày 18 tháng 3 năm 2020 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và đào tạo quy định cho sinh viên khối không chuyên ngành Giáo dục quốc phòng và an ninh trình độ đại học, cao đẳng, loại hình đào tạo chính quy.

Mục tiêu chung của môn học Giáo dục quốc phòng và an ninh:

Trang bị cho sinh viên những kiến thức cơ bản về đường lối quốc phòng và an ninh của Đảng Cộng sản Việt Nam; công tác quốc phòng, an ninh của Đảng và Nhà nước; những kỹ năng quân sự, an ninh cần thiết nhằm đáp ứng yêu cầu xây dựng, củng cố lực lượng vũ trang nhân dân, sẵn sàng tham gia lực lượng dân quân tự vệ, dự bị động viên và làm nghĩa vụ quân sự, giữ gìn trật tự, an toàn xã hội, sẵn sàng bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Cụ thể là:

- Học phần 1: Đường lối quốc phòng và an ninh của Đảng Cộng sản Việt Nam, trang bị cho sinh viên những quan điểm cơ bản có tính lý luận của Đảng về đường lối quốc phòng và an ninh gồm: Học thuyết Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh về chiến tranh, quân đội và bảo vệ Tổ quốc; quan điểm của Đảng về xây dựng nền quốc phòng tòan dân, an ninh nhân dân; chiến tranh nhân dân bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa; xây dựng lực lượng vũ trang nhân dân; kết hợp phát triển kinh tế - xã hội với tăng cường củng cố quốc phòng và an ninh; một số nội dung cơ bản về lịch sử nghệ thuật quân sự Việt Nam; xây dựng và bảo vệ chủ quyền biển, đảo, biên giới quốc gia; xây dưng lực lượng dân quân tự vệ, lực lượng dự bị động viên và những vấn đề cơ bản về bảo vệ an ninh quốc gia và giữ gìn trật tự, an toàn xã hội.

Trên cơ sở lý luận Mác-Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh về chiến tranh, quân đội và bảo vệ Tổ quốc, Đảng đã đề ra chủ trương, đường lối chiến lược xây dựng nền quốc phòng toàn dân, an ninh nhân dân, xây dựng lực lượng vũ trang nhân dân và tiến hành chiến tranh nhân dân bảo vệ Tổ quốc. Các quan điểm của Đảng về quốc phòng và an ninh có tính kế thừa và phát triển những truyền thống quân sự độc đáo của dân tộc “cả nước một lòng chung sức đánh giặc”, “lấy ít địch nhiều”, “lấy yếu chống mạnh”, đó cũng chính là đặc trưng nghệ thuật quân sự Việt Nam đã đánh thắng mọi kẻ thù xâm lược. Các quan điểm của Đảng về bảo vệ an ninh quốc gia, giữ gìn trật tự, an toàn xã hội, xây dựng phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc đã bám sát thực tiễn, nhiệm vụ cách mạng trong tình hình mới, phát huy sức mạnh tổng hợp của cả dân tộc bảo vệ độc lập, chủ quyền, thống nhất toàn vẹn lãnh thổ, giữ vững ổn định chính trị, kinh tế phát triển, an ninh trật tự bảo đảm, hội nhập quốc tế sâu rộng, vị thế nước ta ngày càng cao trên thế giới.

- Học phần 2: Công tác quốc phòng và an ninh, trang bị cho sinh viên những kiến thức cơ bản về âm mưu, thủ đoạn chiến lược “diễn biến hòa bình” bạo loạn lật đổ của các thế lực thù địch đối với cách mạng Việt Nam; một số vấn đề về dân tộc, tôn giáo và đấu tranh phòng chống địch lợi dụng vấn đề dân tộc, tôn giáo chống phá cách mạng Việt Nam; phòng chống vi phạm pháp luật về bảo vệ môi trường; phòng chống vi phạm pháp luật về bảo đảm trật tự, an toàn giao thông; phòng chống một số loại tội phạm xâm hại danh dự, nhân phẩm của người khác; an toàn thông tin và phòng chống vi phạm pháp luật trên không gian mạng; an ninh phi truyền thống và các mối đe dọa an ninh phi truyền thống ở Việt Nam.

Nghiên cứu về công tác quốc phòng và an ninh thực chất là nghiên cứu hệ thống quy phạm pháp luật của Nhà nước về bảo vệ Tổ quốc, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội và an ninh chính trị. Mọi công dân đều có trách nhiệm tham gia công tác quốc phòng an ninh, luyện tập quân sự, bảo vệ an ninh, giữ gìn trật tự, an toàn xã hội. Nghiên cứu và thực hiện tốt công tác quốc phòng và an ninh để xây dựng lòng tin chiến thắng trước mọi âm mưu thủ đoạn của kẻ thù đối với cách mạng Việt Nam.

- Học phần 3: Nghiên cứu các chế độ sinh hoạt, học tập, công tác trong ngày, trong tuần; các chế độ xây dưng nền nếp chính quy, bố trí trật tự nội vụ trong doanh trại; hiểu biết chung về các quân, binh chủng trong Quân đội nhân dân Việt Nam; điều lệnh đội ngũ từng người có súng; điều lệnh đội ngũ đơn vị; hiểu biết chung về bản đồ địa hình quân sự; phòng tránh địch tiến công hỏa lực bằng vũ khí công nghệ cao và ba môn quân sự phối hợp.

- Học phần 4: Nghiên cứu những kỹ năng cơ bản về kỹ thuật bắn súng tiểu liên AK; tính năng, cấu tạo và cách sử dụng một số loại lựu đạn thường dùng; ném lựu đạn xa trúng đích; từng người trong chiến đấu tiến công, từng người trong chiến đấu phòng ngự và từng người làm nhiệm vụ canh gác, cảnh giới. Kiến thức về quân sự trong môn học là những kiến thức phổ thông, sinh viên cần quan tâm nghiên cứu đặc điểm, nguyên lý cấu tạo, tính năng, tác dụng...; hiểu rõ bản chất các nội dung kỹ, chiến thuật bộ binh và các phương pháp thực hiện, phòng tránh đơn giản sát với thực tế. Đồng thời làm cơ sở để ứng dụng khi tham gia dân quân quân tự vệ.

Sau khi học xong Môn học Giáo dục quốc phòng và an ninh sinh viên cần phải đạt được:

- Về kiến thức: Nắm được những kiến thức cơ bản về đường lối quân sự của Đảng trong sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc; các quan điểm của Đảng về xây dựng nền quốc phòng toàn dân, an ninh nhân dân, chiến tranh nhân nhân, xây dựng lực lượng vũ trang nhân dân; đấu tranh, phòng chống chiến lược “diễn biến hòa bình”, bạo loạn lật đổ của các thế lực thù địch đối với cách mạng Việt Nam trong tình hình mới, một số vấn đề về xây dựng dân quân tự vệ và lực lượng dự bị động viên.

- Về kỹ năng: Thuần thục trong thao tác các kỹ năng quân sự cần thiết, biết sử dụng một số loại vũ khí bộ binh, thành thạo trong sử dụng súng tiểu liên AK.

- Về thái độ: Rèn luyện phẩm chất, bản lĩnh chính trị vững vàng, yêu nước, yêu chủ nghĩa xã hội; xây dựng tác phong nhanh nhẹn; hình thành nếp sống có kỷ luật trong sinh hoạt tập thể, ý thức cộng đồng ở trường, lớp và khi ra công tác.

Như vậy, môn học Giáo dục quốc phòng và an ninh trong giai đoạn hiện nay không chỉ đơn thuần là môn học về kỹ thuật quân sự mà là một hệ thống kiến thức tổng hợp về quốc phòng và an ninh, trang bị cho người học những kiến thức, kỹ năng cơ bản nhất, là quá trình chuẩn bị và hoàn thiện cả về thể chất và tinh thần cho sinh viên góp phần giáo dục thế hệ trẻ về ý thức, trách nhiệm của công dân đáp ứng yêu cầu xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình mới./.

Trung tân Giáo dục QPAN

Trường Đại học Tôn Đức Thắng